رنگرزی فرش دستباف

یکی از تخصصی ترین هنر فرش، رنگرزی آن است که علاوه بر جلوه ی زیبا، به رنگ آمیزی مجدد و تثبیت کننده رنگ کمک می کند. در گذشته علم رنگرزی بسیار پیچیده بوده که کمتر کسی می توانست از راز و سِر، آن دست یابد. در این مقاله به بررسی رنگرزی فرش و انجام رنگرزی در صنعت قالی بافی می پردازیم. پس دعوت می کنیم تا انتها با قالیشویی نگین همراه باشید.

رنگرزی فرش دستباف

الیاف بدست آمده از پشم و ابریشم حیوانات که سر منشاء طبیعی دارند و دارای ساختار پروتئینی هستند که به دو دسته ی، اسیدی و باز تقسیم می شوند.
در الیافی که با ساختار طبیعی هستند برای مشابه شدن با رنگ مورد نظر از ساختار رنگ های مخصوص استفاده می کنند.

رنگرزی طبیعی فرش دستباف

رنگرزی فرش دستباف با روش طبیعی را به چند دسته کلی تقسیم می کنند که هریک دارای مشخصات و خصوصیات خاص خود هستند از قبیل:

۱- رنگ های گیاهی

از کاربردی ترین و پر فروش ترین رنگ هایی ، که برتری نسبتا فوق العاده ی در کیفیت و زیبایی فرش به سایر رنگ ها دارد، رنگ های گیاهی هستند. این رنگ ها از گیاهان بدست آمده که مهم ترین آنها: پوست گردو؛ برگ بو، پوست انار، روناس، نیل و…
ویژگی و نکته شاخص این نوع مدل رنگ ثابت کرده است که شفافیت و ثبات بالایی آن، موجب نتیجه بسیار مطلوبی بوده است.

۲- رنگ های جانوری

در بین گونه های جانوری و حشرات گونه ای متفاوت با سایر وجود دارد، بنام قرمز دانه، ، که در تولید رنگ، برای مصارف پارچه، نخ، لباس، چرم و‌‌… ، حتی در صنایع غدایی: نوشیدنی ها، کالباس ، هات داگ و… استفاده می شود.
در ایران قرمز دانه، بنام لاکی شناخته شده است که در انواع مختلف: لهستانی، هندی، مکزیکی، مدیترانه ای و… وجود دارد.

۳- رنگ های فلزی

برخی از فلزات با ترکیب کردن آنها، قادر به تولید کردن رنگ هایی هستند که از لحاظ کیفیت بسیار کاربردی در صنعت های مختلف مانند صنعت رنگرزی فرش دستباف هستند زیرا این ترکیبات از دل طبیعت استخراج شده اند
در این رنگ ها با ترکیب کردن: اکسید زرد سرب(مردار سنگ)، اکسید آهن( زرد و سرخ)، آبی پروس، کات کبود رنگ آبی فیروزه ای، اکسید آهن رنگ نارنجی و…

رنگرزی فرش با رنگ مصنوعی

هنرمندان صنعت قالی بافی، رنگ های رنگرزی مصنوعی را به دو دسته آنیلینی و کرومی تقسیم کرده اند. دوعلت این نخ ها که بیشترین استقبال را به دنبال داشته:

• قیمت ارزان آنها که سبب می شود در خرید فروش فرش قیمت ها را کاهش داده
• سهولت در انجام کار، که این دو علت بیشترین واردات از کشورهای خارجی را داشته است.

خصوصیات رنگ آنیلینی

سال هاست که برای رنگرزی، نخ های خامه از آنیلین استفاده می کنند. که طبقی آماری که بدست آمده در قرن گذشته مصرف رنگ های آنیلین بسیار کم بوده است ولیکن در قرن های اخیر افزایش چشمگیری را بدنبال داشته است. مایع اصلی برای آنیلین، انواع رنگ سرخ است. ماده طبیعی که برای رنگ های قرمز استفاده می کنند روناس است که گرانبها و محدود است وبه آسانی بدست نمی آید که آنیلین را جایگزین آن شده است .این رنگ ها به شکل قابل ملاحظه ی رنگ خود را در برابر نور خورشید از دست می دهند.

خصوصیات رنگ های کرومی

این گونه رنگ ها بصورت ترکیبی است که اگر با مهارت کافی رنگ های کرومی شکل بگیرد نتایج بسیار چشمگیری را نسبت به رنگ های آنیلین ایجاد می کند در، رنگ های کرومی با استفاده همزمان ماده ی پیکرومات پتاس که دارای ثبات و ماندگاری طولانی مدتی است. نتایج حاصل از استفاده کردن از رنگ های کرومی در رنگرزی فرش دستباف رضایت بخش نیست زیرا کهنگی و کدر بودن را در قالی های نو ایجاد می کند.

مقایسه رنگرزی مصنوعی و رنگرزی طبیعی فرش

رنگ های مصنوعی به دلیل در بر داشتن مواد شیمیایی، که استفاده طولانی مدت آن سبب ایجاد حساسیت تنفسی، پوستی برای اعم افراد می شود. شستشوی آن پس ازمدتی موجب کاسته شدن از زیبایی، درخشش، شفافیت رنگی آن خواهد شد
در حالیکه رنگ های طبیعی فاقد هرگونه از معایب رنگ های مصنوعی است.

رنگرزی در چه مواقعی انجام می شود

فرد رنگرز، در رنگرزی فرش دستباف با استفاده از مهارت و ابزار هایی که در رنگ، در اختیار دارد زمانیکه فرش های دستباف دچار تغییر رنگ می شوند و نیاز به کیفیت بهبود دارند آنها را بازسازی می کند.

مواردی که فرش دچار تغییر رنگ می شود عبارت است از:

• عدم شستشوی درست هنگام شستن فرش
• لکه های ایجاد شده در فرش
• مخالف جهت فرش، جارو کشیدن
• در معرض نور خورشید قرار گرفتن فرش

کانون رنگرزی در ایران

ایران دارای کانون های مختلفی در رنگرزی ازجمله کاشان، آران، بیدگل و…. است که از مهم ترین پایگاه های رنگرزی فرش دستباف و معروف ترین آن به کاشان اشاره نمود. هنر رنگرزی در جهان آوازه ی بسیار دارد که این هنر در ایران طرفداران زیادی را دارد که شهرت پیدا کرده است. تنوع رنگ ها جلوه ی زیادی را در فرش های دستباف ایجاد کرده است.

رنگ برداری چیست

یکی از رایج ترین کارهایی که در خصوص فرش های دستباف است به رنگ برداری و قلم کاری می توان اشاره نمود. در شستشوی نامناسب فرش ها و بدون داشتن ابزار به دلیل پس دادن رنگ، رنگ های تیره و روشن با یکدیگر ترکیب شده و ظاهر نامناسبی بخود می گیرد.
جلوه و زیبایی طرح فرش دستباف پس از رنگ دادن دچار تغییر می شود و این موضوع ناخوشایند مناسب فرش های گران بهای دستباف نیست.

امروزه با استفاده از روش رنگبرداری دیگر نگران فرش های دستباف خود نباشید زیرا می توان فرش های خود را زیباتر از قبل سالم و جلوه دار نمود زیرا در رنگبرداری با مهارت و تخصص لکه ها و رنگ های ایجاد شده را به آسانی با کمک رنگ برداری برطرف می کنند.
شیوه ی روش این کار بدین گونه است که:

رنگ ها و لکه هایی که ایجاد شده، با استفاده از مواد خاص تا زمانیکه که قسمت های تیره و لک گرفته به رنگ روشن برسد ادامه می دهند.
این عمل بسیار مناسب فرش های سفیده و روشن است.

جهت دریافت خدمات پاک کردن اسلایم از روی فرش، پاک کردن آدامس از روی فرش و مبل، پاک کردن لکه چربی از روی فرش، پاک کردن لکه چای از روی فرش، برطرف کردن چروک و شکستگی فرش، رفع سوختگی فرش، رفوگری فرش، رنگرزی فرش دستباف، ریشه بافی فرش، شستشوی فرش دستباف، اعلاشویی فرش دستباف، شستشوی فرش ماشینی، قالیشویی در شرق تهران، قالیشویی در تهرانپارس و مبل شویی با دستگاه در محل با قالیشویی نگین در تماس باشید.

انواع روش های رنگرزی فرش دستباف

رنگبرداری

• با استفاده از محلول سدیم
• با استفاده از پریدین
• استفاده از محلول آمونیاک
• استفاده از کربنات سدیم
• ترکیبات فرمالوئید
• اسید سولفوریک و‌..

قلم زنی فرش دستباف

در صنعت قالی بافی قلم زنی به معنای اصلاح و یکدست کردن فرش است.
فرش های دستباف را با مواد شوینده تثبیت کننده ، شستشو می دهند که موجب بهبود رنگ فرش های دستباف می شود

انواع رنگ های طبیعی در رنگرزی فرش دستباف:

• گل داوودی : در تهیه رنگ نارنجی است.
• زعفران: رنگ زرد درخشانی است.
• روناس: با نام علمی روبیا تینکتوروم شناخته هستند که رنگ قرمز تا بنفش را به ما می دهد.
• حشره لاک: نام علمی آن کریا لاکا که در رنگ قرمز است.
• جوهر مازو: از ترکیب جوهر مازو با آهن، رنگ سیاه بدست می آید.
• درخت گردو: رنگ قهوه ای را ایجاد می کند.
• گیاه ایندیگو: رنگ آبی را ایجاد می کند.
• پوسته انار: یکی از پوست میوه هایی که برای رنگزا مخصوص فرش استفاده می شود که از ترکیب انار با آلومینیوم
  رنگ زرد ، و از ترکیب انار، با اهن رنگ قهوه ای تا مشکی را ایجاد می کند.